در فرهنگ های توسعه نیافته
انسان ها به پیشرفت فکر می کنند
و در فرهنگ های پیشرفته به رشد.
پیشرفت ،با سنجش موقعیت ما
نسبت به دیگران تعریف می شود
و رشد،به سازنده بودن حضور ما در کناردیگران
سلول سرطانی سلولی است که
پیشرفت خود را به رشد در کنار دیگران ترجیح می دهد
محمدرضا شعبانعلی
در پرسه های مطالعاتی ام به مقاله ای از دکتر شفیعی کدکنی برخوردم که در آن علت عقب ماندگی و عدم پیشرفت ایران و جهان اسلام را روی گرداندن از خردگرایی و عقل گرایی و توجه جنبه های مختلف زندگی به سمت جبرگرایی و اشعری گری و عقل ستیزی می دانند
او که مقاله اش را "ساختار ساختارها " نامیده است - و انصافا اسم با مسمایی است -از اشعری گری به عنوان بن مایه و پایه و ریشه ی انحرافات و بن بست های بعدی یاد می کند .
مخصوصا هنگامی که این جبرگرایی خود را در قالب بسیار زیبای هنر و تعریف هنرمندانه از دین پنهان می کند
بلی تصوف و عرفان و قرائت ابن عربیک از دین که بن مایه های آن همه جبرگرایی و اشعری گری و عقل ستیزی است .
در این مقاله کتابی از خوارزمی - البته نه خوارزمی معروف - در باره علوم مختلف و شرح آن ها که در قرن 4 نوشته شده است را با کتابی از جرجانی با همان مضمون که تعریف علوم مختلف است در قرن 8 و 9 مقایسه می کند که نتایج جالبی دارد که این جا مجال گفتن از آن ها نیست .
ایشان همچنین خمله غزها و مغولان را پایه ای برای ترویج عقاید اشعری در جامعه می دانند .
با اینکه خودایشان هم اشاره کرده بودند که حکومت بنی العباس و سلجوقیان به شدت علاقمند به این طرز تفکر -تفکر اشعری - بوده اند و اینکه عقاید ابن عربی در غرب جهان اسلام شکل گرفت و ربط دادنش به حمله غزها و مغولان کمی دور از ذهن به نظر می رسد .
(البته حتما فضای بوجود آمده بعد از حمله مغول زمینه را برای رشد چنین دیدگاههایی بیش از پیش آماده کرده است و نظر من هم در حد دانشجویی علاقمند است و قصد کوچکترین جسارت به محضر استاد نیست )
کوتاه سخن اینکه حتما و یقینا اشعری گری و عقل ستیزی پایه و بنای انسداد تفکر اسلامی بوده و هستند اما پایه های شکل گیری این طرز فکر را شاید باید در جای دیگر جستجو کرد .
